---

تترازول‌ها و مشتقات آن‌ها ترکیبات انرژی‌زای غیر حساسی هستند که می‌توانند در فرمول بندی آمیزه‌های پر انرژی استفاده شوند. در این بررسی، دو نوع بیس هیدروکسی اتیل تترازول معرفی می‌شود که از واکنش بین بیس نیتریل و سدیم آزید و آلکیلاسیون متعاقب آن سنتز می‌شوند. ساختار شیمیایی محصولات واکنش با استفاده از رزونانس مغناطیسی هسته هیدروژن، طیف سنجی جرمی و آنالیز عنصری تایید شد. برای تفسیر طیف ۱HNMR ، پایدارترین صورت‌بندی ۲-(-متیل-۲H –تترازول-۲-ایل)اتان به عنوان مولکول مدل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آنالیز صورت‌بندی نشان می‌دهد که پایدارترین صورت‌بندی این مولکول به فرم گوچ است.. لذا بر اساس نتایج ۱HNMR و آنالیز صورت‌بندی ، وجود پیوند هیدروژنی درون مولکولی بین گروه –OH و اتم نیتروژن شماره ۲ حلقه تترازول در ترکیبات هیدروکسی اتیل تترازول تایید می‌شود.

---

عوامل پیوندی یک جزء بسیار مهم در پیشرانه جامد است که فرایند پذیری و خواص مکانیکی ، بالستیک ،ایمنی و کهولت پیشرانه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این تحقیق، سه نوع عامل پیوندی پلیمری جدید از طریق واکنش کلیک بین گلیسیدیل آزید پلیمر و پروپارژیل هیدانتوین سنتز و شناسایی شد. برهم‌کنش این عامل پیوندی پلیمری جدید با سطوح ذرات RDX با اسکپتروسکوپی IR بررسی شد .پیک جذب کششی گروه نیترو درcm-۱ ۱۵۹۳به اندازه cm-۱ ۸۶/۷ انتقال قرمز می‌دهد همچنین طبق نتایج به دست آمده خواص مکانیکی پیشرانه کامپوزیتی بر پایه HTPB با عامل پیوندی پلیمری جدید، بهبود قابل ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد. استحکام کششی ماکزیمم از ۵۳/۰ به ۸۷/۰ و ماکزیمم کرنش در نقطه شکست به مقدار ۱۴۷% در دمای C‏ °۲۵ افزایش یافته است. نتایج DSC نشان می‌دهد که پایداری حرارتی عامل پیوندی پلیمری در حد قابل قبول برای بکارگیری در فرمولاسیون پیشرانه است.

---

گلایسیدیل آزید پلیمر (GAP) یکی از مهمترین بایندرهای پرانرژی مورد استفاده در فرمولاسیون پیشرانه‌های جامد کامپوزیتی است. رزینGAP بایندری منحصر به فرد، با گرمای تشکیل بالا( kJ)⁄mol) ۲/۱۱۷+) است. به‌علاوه، GAP دارای خواص حرارتی و فیزیکی مطلوبی مانند دمای شیشه ای شدن پایین، گرانروی پایین و چگالی بالا در مقایسه با سایر پلیمرهای پرانرژی است. رزینGAP قادر است به‌عنوان یک بایندر و نرم‌کننده پرانرژی در تهیه مواد منفجره PBX و پیشرانه‌های جامد مرکب و دوپایه باعث افزایش کارایی آن‌ها گردد. این پلیمر علاوه بر استفاده در پیشرانه‌های با کارایی بالا می‌تواند در تهیه پیشرانه‌های با میزان آسیب‌پذیری پایین (LOVA) و پیشرانه‌های پاک مورد استفاده قرار گیرد. در این مقاله، مطالعات صورت گرفته برروی خواص حرارتی پلی‌یورتان‌های برپایه GAP از طریق آنالیز DMTA، DSC و TGA، و خواص مکانیکی آن‌ها مانند استحکام کششی، کرنش و سختی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته‌اند.

---

برای بهبود خواص مکانیکی و حرارتی پلی‌یورتان‌های بر پایه گلیسیدیل آزید پلیمر، یک سری پلی‌یورتان الاستومر با دو بخش نرم متفاوت از طریق فرمول بندی IPDI /GAP/PPG/TMP و HDI/GAP/PPG/TMP تهیه شد. نسبت وزنی دو بخش نرم /GAP PPG در نمونه-های تهیه شده به صورت ۱۰۰:۰ ؛۳۰:۷۰ و ۵۰:۵۰ در فرمول بندی تغییر کرده است. به منظور بررسی ارتباط بین ساختار - ‌خواص نمونه‌های تهیه شده، وزن مولکولی بین اتصالات و دانسیته شبکه عرضی نمونه‌ها از طریق داده‌های آزمون تورم و آنالیز دینامیکی پویا محاسبه شد. نتایج نشان می‌دهد که با افزایش مقدار GAP در نمونه‌های پلی‌یورتانی، میزان دانسیته شبکه کاهش و جرم مولکولی بین اتصالات افزایش می‌یابد. همچنین نتایج آزمون دینامیکی پویا نشان می‌دهد که با افزایش میزان GAP، مدول ذخیره در ناحیه الاستیک کاهش و دمای انتقال شیشه‌ای نمونه‌ها افزایش می‌یابد. به‌علاوه نتایج اندازه گیری سختی نمونه‌ها نشان می‌دهد که در نمونه‌های با مقدار زیادترGAP ، میزان مهاجرت بخش نرم به سطح نمونه‌های پلی یورتانی بیشتر شده و موجب کاهش سختی نمونه‌ها می‌شود.

---

گلیسیدیل آزید پلیمر (GAP) بایندر الاستومری منحصربه‌فرد با گرمای تشکیل بالا و دانسیته بالا است که باعث ارتقاء خواص حرارتی و عملکردی پیشرانه‌های جامد مرکب می‌شود. با این حال GAP دارای دمای انتقال شیشه‌ای بالا و خواص مکانیکی ضعیف می‌باشد که استفاده از این پلیمر را به‌عنوان بایندر در فرمولاسیون پیشرانه‌های جامد مرکب با محدودیت مواجه ساخته ‌است. در این مقاله، فعالیت-های انجام شده به منظور بهبود خواص مکانیکی و دمای انتقال شیشه‌ای پلی‌یورتان‌های برپایه GAP از طریق تهیه کوپلیمرهای GAP با استفاده از پلیمرهای با اسکلت انعطاف پذیر همچون پلی اتیلن گلیکول (PEG)، پلی کاپرولاکتون (PCP) و بوتادی ان خاتمه یافته با هیدروکسیل (HTPB) مورد بررسی قرارگرفته است

---

پلی‌بوتادی‌ان با گروه انتهایی هیدروکسیل که به عنوان رزینHTPB شناخته می‌شود، یک نوع پلی‌ال هیدروکربنی مایع است که عمدتا در تهیه پیشرانه‌های کامپوزیتی استفاده می‌شود. ساختار هیدروکربنی و غیر اشباع این رزین زمینه مساعدی را برای اکسایش حرارتی آن در طی دوره انبارداری فراهم می‌نماید. در این مقاله، روند تغییر مقدار عدد پراکسید، عدد هیدروکسیل، عدد اپوکسی، ویسکوزیته و جرم مولکولی دو نمونه رزینHTPB در طی ۴ ماه و تحت شرایط اکسایش ℃ ۶۰ و فشار ۱ اتمسفر مطالعه می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که جفت شدن رادیکالی زنجیرها و افزایش جرم مولکولی پلیمرHTPB ، مهمترین رخداد در طی اکسایش حرارتی رزین است که موجب تغییر خواص آن می‌شود.

---

پلی یورتان مهمترین پلیمر شناخته شده برای تهیه بایندر مواد پرانرژی است. پلی یورتان ها عموما از واکنش پلی ال و دی ایزوسیانات و زنجیر افزاینده سنتز می شوند. این پلیمرها دارای مورفولوژی دو فازی هستند. زنجیر افزاینده‌ها، دی ال یا دی آمین های کوچکی هستند که از طریق واکنش‌های شیمیایی وارد بخش های سخت پلیمر می شوند. ساختار شیمیایی زنجیر افزاینده ، مقدار زنجیر افزاینده در فرمول بندی و نحوه فرایند و تهیه پلی یورتان موجب تغییر مورفولوژی و خواص پلیمر از طریق برهم کنش بین بخش سخت-سخت و سخت-نرم می‌شود. در این مقاله چگونگی عملکرد و تاثیر زنجیر افزاینده بر خواص فیزیکی، مکانیکی و انرژی زایی بایندرهای پلی یورتان بررسی شده است.

---

برگشت پذیری واکنش دیلز-آلدر می تواند به طور موفقیت آمیزی در مواد پلی یورتانی استفاده شده و به آنها خاصیت برگشت پذیری گرمایی و توانایی خودترمیم پذیری را ببخشد و محدوده ی کاربری آنها را گسترش دهد. در این مقاله، پلی یورتان خطی بر پایه HTPB که خاصیت ترمیم پذیری برگشت پذیر حرارتی دارد با استفاده از واکنش بیس مالئیمیدپروپان و پلی بوتادی ان با گروه فوران انتهایی تهیه شد. همچنین شبکه کننده چهار عاملی فورانی سنتز شد و با استفاده از FT-IR و ^۱HNMR شناسایی شد و پس از مخلوط شدن با پلی بوتادی ان با گروه فوران انتهایی و سپس واکنش با بیس مالئیمید، پلی یورتان شبکه ای ترمیم‌پذیر سنتز شد. برگشت پذیری واکنش از طریق چرخه حرارت دهی- سرد کردن با استفاده از گرماسنجی پیمایشی تفاضلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که واکنش دیلز- آلدر برگشتی در ۱۵۰ درجه سانتیگراد رخ می دهد. ارزیابی ترمیم پذیری پلی یورتان ها، از طریق برش پلیمر اولیه و بازیابی شکل اولیه پلیمر بریده شده پس از قرار گرفتن در ۱۵۰ درجه سانتیگراد انجام شد.

---

پلی‌استرپلی‌ال‌های پر‌انرژی به عنوان بایندر جایگزین در پیشرانه‌های جامد کامپوزیت پر‌انرژی استفاده می‌شوند. در این تحقیق، ابتدا پلیمر پلی‌(۲،۲- بیس‌ برمو‌متیل)-۳،۱- پروپیلن‌آدیپات از طریق واکنش تراکمی مستقیم ۲،۲دی ‌برمو-۳،۱- پروپان‌دی‌ال و آدیپیک‌اسید سنتز شده و سپس آزیداسیون این پلیمر در حضور سدیم‌آزید، منتهی به تشکیل پلی آزیدو استر شد. پلی‌آزیدواستر با استفاده از آنالیز‌های DSC، GPC، FTIR، ۱HNMR و آنالیز عنصری شناسایی و مشخصه یابی شد. شد. نتایج کروماتوگرافی ژل تراوا نشان می‌دهد که میانگین عددی جرم مولکولی پلی آزیدو استر حدود ۵۹۰۰ دالتون است همچنین نتایج DSC/TGA نشان میدهد که پلی آزیدو استر در طی یک فرایند سه مرحله ای تجزیه میشود. که دو مرحله اول مرتبط با تجزیه گروه های آزیدومتیل است .همچنین برای تفسیر کاهش دمای انتقال شیشه ای پلی آزیدو استر ، حرکت میل‌لنگی در واحد تکراری پلیمر ازطریق حرکت همزمان زاویه دووجهی ملشد و مشخص شد که انرژی اکتیواسیون برای پلی‌آزیدواستر کمتراست و این پلیمر با سهولت بیشتری حرکت میل لنگی را انجام می‌دهد و به همین دلیل دمای انتقال شیشه ای آن کمتر از پلی برمواستر است.

---

پیشرانه­های کامپوزیتی در اغلب موارد از طریق نوع بایندر مورد استفاده مشخص می­شوند. در حال حاضر پلی بوتادی­ان با گروه­های هیدروکسیل انتهایی) (HTPB مهمترین بایندر مورد استفاده در پیشرانه های جامد کامپوزیتی است. در این تحقیق به منظور ارزیابی سه نوع HTPB   رادیکالی، ابتدا الاستومرهای پلی یورتانی آن به روش یک مرحله­ای  تهیه و سپس ارتباط بین ساختار-خواص آنها مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، ساختار شیمیایی HTPB با استفاده از کروماتوگرافی GPC و اسپکتروسکوپی ۱HNMR و ویسکومتری شناسایی شد. سپس مطالعه تنش-کرنش به منظور تفسیر اثر عاملیت بخش نرم بر خواص مکانیکی الاستومرها بررسی شد.  بر اساس نتایج بدست آمده از مطالعات نقطه ژل و تست کشش، میزان عاملیت موثر در سه نمونه رزین به صورت  HTPB۱>HTPB۲>HTPB۳ است. .با افزایش عاملیت موثر، جرم مولکولی بین اتصالات در شبکه پلی یورتانی کاهش یافته و کرنش در نقطه شکست الاستومرهای تهیه شده از سه نمونه به صورت HTPB۲>HTPB۳>HTPB۱  تغییر می­کند. نتایج حاصل از آزمون کشش  با  معادله  مونی-رویلین مدل شد و مقادیر gte msEquation ۱۲]>C۲ !msEquation]-->      , gte msEquation ۱۲]>C۱ !msEquation]-->   معادله محاسبه شد. ثابت های معادله مونی- ریویلین نشان میدهد که مقدار   gte msEquation ۱۲]>C۱ !msEquation]-->  برای نمونه های الاستومر تهیه شده با HTPB۱, HTPB۳ به علت عاملیت موثر بزرگتر، بیشتر از HTPB۲ است. همچنین وجود  زنجیرهای بدون عامل و یا تک عاملی در رزین موجب درگیر شدن و یا آویزان شدن این نوع زنجیرها در شبکه الاستومری پلی یورتان شده و مقدار ثابت gte msEquation ۱۲]>C۲ !msEquation]-->   در معادله  را افزایش می دهد.

---

پلی‌اوره-یورتان‌ها دسته‌ای از پلی‌یورتان‌ها هستند که به دلیل افزایش طول بخش سخت در پلیمر و همچنین افزایش برهمکنش‌های غیرکوالانسی در پلیمر‌ها موجب جدایش بهتر فازها می‌شوند. در این پژوهش پلی‌اوره- یورتان‌های بر پایه HTPB با استفاده از شبکه‌کننده کمپلکس تری‌فلوئور بور تری‌اتانول آمین، عامل پخت ایزوفورون دی‌ایزوسیانات و غلظت‌های متفاوت زنجیرافزاینده آمینی ۴،۴-َ بیس(فنیل آمین) متان سنتز شده و خواص مکانیکی و حرارتی آن‌ها با نمونه پلی‌یورتانی فاقد زنجیرافزاینده مقایسه شد. ساختار مولکولی این نمونه‌ها با استفاده از طیف‌سنجی مادون قرمز و خواص مکانیکی و حرارتی آن‌ها با استفاده از آزمون‌های کشش و مکانیکی- دینامیکی پویا بررسی شد. نتایج نشان می‌دهد که وارد شدن زنجیرافزاینده به ساختار پلی‌اوره- یورتان موجب کاهش خواص مکانیکی نسبت به پلی‌یورتان با ساختار مشابه شده‌ و پلیمر در دمای اتاق رفتار ویسکوالاستیک بهتری از خود نشان می‌دهد. همچنین افزایش میزان زنجیرافزاینده در نمونه موجب برهمکنش بیشتر بخش‌های سخت نمونه شده و به این واسطه پلیمر استحکام بالاتری از خود نشان می‌دهد.

---

عوامل پیوندی یکی از مهم­ترین اجزاء تشکیل­دهنده پیشرانه­های جامد هستند که سبب تقویت بر­همکنش میان ذرات جامد و بایندر می­گردد. عوامل پیوندی متفاوتی تا کنون بررسی شده­است و درباره مکانیسم عمل آن­ها، مطالعات آزمایشگاهی کافی صورت گرفته است. عوامل پیوندی متعددی برای تقویت برهمکنش ذرات نیترامین­ و بایندر توسعه پیدا کرده­اند که بورات استر­ها گروهی از آن­ها هستند و دارای نتایج موفقیت آمیزی در پیشرانه های جامد چهار جزئی بوده­اند و سبب بهبود خواص مکانیکی پیشرانه­ها شده­اند. در این مقاله ضمن معرفی بورات استر­ها به عنوان عامل پیوندی، به بررسی روش­های تهیه بورات استر، کاربرد عوامل پیوندی بورات استری در پیشرانه چهار جزئی HTPB، تأثیر عامل پیوندی بورات استر بر خواص مکانیکی پیشرانه حاوی RDX، اثر افزایش مقدار عامل پیوندی بورات استر بر خواص مکانیکی پیشرانه، مقایسه خواص مکانیکی پیشرانه­های حاصل از عامل پیوندی بورات استر و MAPO، اثر عوامل پیوندی بورات استر بر فرایند پذیری پیشرانه­ها و اثر عوامل پیوندی مختلف از جمله بورات استر­ها بر خواص بالستیکی پیشرانه؛ پرداخته شده است.

---

نرم‌کننده‌ها مولکول‌های کوچک و غیر فراری هستند که به‌منظور بهبود خواص مکانیکی و حرارتی پلیمرها به آن‌ها افزوده می­شوند. یکی از مهم‌ترین مشکلات نرم‌کننده‌ها، مهاجرت به سطوح خارجی بافت پلیمر و درنتیجه کاهش خواص حرارتی، مکانیکی و کهولت مواد پلیمری است. در سال­های اخیر برای رفع مشکل مربوط به مهاجرت نرم‌کننده‌ها، نرم‌کننده‌های واکنش‌پذیر معرفی‌شده‌اند. در این راهکار، نرم‌کننده محتوی یک گروه آلکین واکنش‌پذیر انتهایی است که انتظار می‌رود منجر به واکنش حلقه‌زایی ۱ و ۳- دوقطبی آزید- آلکین شود و مانع از مهاجرت نرم‌کننده به سطح خارجی پلیمر شود. در این مطالعه نرم‌کننده واکنش‌پذیر پرانرژی پلی گلیسیدیل نیترات با انتهای پروپارژیل (PTPGN) سنتز و به‌وسیله روش­های DSC،GPC، FTIR و ^۱HNMR شناسایی و مشخصه­یابی گردید. نتایج GPC نشان می­دهد که میانگین عددی جرم مولکولی نرم‌کننده حدودg/mol ۷۳۱ است و نرم‌کننده ساختار اولیگومری دارد. گرمانگاشت DSC دمای انتقال شیشه‌ای را ^°C۵/۶۶- نشان می­دهد.

---

 نرم کننده ها مولکول های کوچک با وزن مولکولی کم هستند. این ترکیب­ها نوعاً ساختار استری دارند. نرم کننده­ها دمای انتقال شیشه ای و ویسکوزیته پلیمر زمینه را کاهش می­دهند و موجب افزایش انعطاف پذیری و فرایند پذیری مواد پلیمری می شوند. مشکل اساسی این افزودنی ها، این است که با گذشت زمان از بافت پلیمری مهاجرت می کنند و به بافت پلیمری تراوش می کنند.. در نتیجه خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمر زمینه را تحت تاثیر قرار می دهند. راهکارهای مختلفی مانند افزایش وزن مولکولی نرم کننده، انتخاب ساختار اولیگومری برای نرم کننده، افزودن نانوذرات مواد معدنی و ... برای کاهش و حذف مهاجرت مورد بررسی قرار گرفته است. راهکاری که اخیراً بسیار مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته، استفاده از نرم کننده های واکنش پذیر است. در این راهکار نرم کننده به صورت کووالانسی به زنجیرهای پلیمر زمینه متصل می شود و از مهاجرت جلوگیری می کنند.

---

   پلی­بوتادی­ان با گروه انتهایی هیدروکسیل ([۱] HTPB)، پلیمری با وزن مولکولی پایین است که در صنایع مختلف استفاده می­شود. خواص مکانیکی و حرارتی خوب پلی­یورتان­های بر پایهHTPB موجب کاربری آن به عنوان بایندر در پیشرانه­های جامد کامپوزیتی و مواد منفجره پلاستیکی می­شود. همچنین، حضور پیوندهای دوگانه و گروه­های هیدروکسیل انتهایی در ساختار شیمیایی رزین HTPB فرصتی را برای بهبود خواص آن از طریق واکنش با واکنشگرهای مختلف فراهم کرده و کاربری آن را توسعه داده است. در این مقاله، روش­های اصلاح شیمیایی HTPB  براساس واکنش­پذیری پیوند دوگانه کربن-کربن، گروه­های هیدروکسیل انتهایی و کربن متصل به گروه­های هیدروکسیل انتهایی رزین طبقه­بندی و مطالعه می­شود.